İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları

İnflamatuvar bağırsak hastalıkları, bağırsağın kronik iltihabi bir hastalığı olup, çocukların kronik hastalıkları içinde önemli yer tutar. Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalığı olmak üzere iki tipi vardır. Bu hastalıkların görülme sıklığı, genellikle 10 yaş sonrasında artar, küçük çocuklarda ise nadirdir.

Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı, benzer bulgularla seyreder. Sıklıkla kronik ishal, karın ağrısı ve ateşlenme gibi ortak bulgular gözlenir. Ülseratif kolitte kanlı ishal ön planda iken, Crohn hastalığında karın ağrısı ve büyüme geriliği daha sık görülür. Crohn'da göbek üstü bölgede özellikle yemekle artan tekrarlayan karın ağrıları, iştahsızlık, kilo kaybı ve büyüme geriliği tipiktir. Bu hastalıklarda iltihabi reaksiyonlar rol oynadığı için, çoğu kez bu klinik bulgulara ateş de eşlik eder. Bazı durumlarda ağızda tekrarlayan aftlar, makat etrafındaki bölgede apse, çatlak ve yaralar da saptanabilir, bağırsakla ilgili olmayan bazı belirtiler de görülebilir, hatta bu belirtiler ilk şikayet olarak ortaya çıkabilir. Eklem şişliği ve kızarıklığı (artrit), eklem ağrıları (artralji), cilt döküntüleri, beslenme bozukluğu, büyüme geriliği ve ergenlik belirtilerinin gecikmesi gibi bulgular bağırsak dışı belirtiler arasındadır. Bağırsak dışı belirtilerin ilk bulgu olarak gözlenmesi tanıyı zorlaştırabilir. Bu nedenle açıklanamayan karın ağrısı, büyüme geriliği ile giden durumlarda inflamatuvar bağırsak hastalıkları, özellikle Crohn hastalığı mutlaka araştırılmalıdır. Bazı bağırsak infeksiyonlarında (özellikle amipli dizanteri) hastaların yakınmaları, inflamatuvar bağırsak hastalığının belirtileri ile karışabilir. Bu nedenle öncelikle kan ve dışkı incelemeleriyle infeksiyon hastalığı olup olmadığı araştırılmalıdır. İnfeksiyon hastalığı varsa tedavi sonrası tekrar değerlendirme gerekir.

Klinik bulgular, kan ve dışkı tetkikleri, gerekli görüldüğünde bağırsak filmleri ile inflamatuvar bağırsak hastalığından kuşkulanılan hastalara kesin tanı için kolonoskopi yapılır. Kolonoskopi, kolonoskop adı verilen aletle makattan girilerek bağırsağın görülerek incelenmesidir. Bu yöntem sayesinde hem hastalığa bağlı lezyonların (yaraların) görerek incelenmesi, hem de alınan biyopsi örneklerinin mikroskop altında incelenmesi mümkün olur. Biyopsilerin incelenmesi sonucunda kesin tanı konur.

Çocuklarda inflamatuvar bağırsak hastalığının tedavisi, erişkin hastalarda olduğuna benzer. Ancak, ilaçların dozu, çocuğun ağırlığına ve vücut yüzeyine göre ayarlanmalıdır. Tedavinin amacı, hastalık bulgularının kontrol altına alınması ve nükslerin (tekrarların) önlenmesidir. Özellikle çocuklarda beslenmenin düzenlenmesi, gereken vitamin ve mineral desteğinin verilmesi büyüme geriliğinin önlenmesi açısından çok önemlidir. Bu hastalıklar zaman zaman alevlenmelerle giderek çoğu kez hayat boyu devam eder ve uzun süre tedavi gerektirir. Bu yüzden, inflmatuvar bağırsak hastalığı olan çocuklar, çocuk gastroenterologu olan bir merkezd tarafından izlenmelidir.