2011 Kadın Kanserleri Yılı

Kanser, günümüzde en önemli halk sağlığı sorunlarından biri olarak gündemdeki yerini korumaktadır. Sebebi bilinen ölümlerde kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer alan kanser, öldürücü olmasının yanında sakat bırakması, yüksek tedavi masrafı gerektirmesi, iş gücü kaybına sebep olması nedeniyle de büyük önem arz etmektedir.


Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyada 25 milyon kanserli hasta bulunmaktadır. Her yıl 12.4 milyon yeni kanser vakası, 7.6 milyon da kansere bağlı ölüm gerçekleşmektedir. Kanser vakalarının yarıdan fazlası ile kanserden ölümlerin % 60’ı az gelişmiş ülkelerde görülmektedir.


Ülkemizde, son yıllarda sağlığın her alanında olduğu gibi kanserle ilgili veri girişlerine de önem verilmiş ve uluslararası standartlarda güvenilir kayıtlar tutulmaya başlanmıştır. Kayıtlarının düzenli tutulmasıyla birlikte ülkemizde kanserle ilgili gerçek rakamlar da ortaya çıkmaya başlamıştır. Son rakamlara göre, ülkemizde kanser insidansı (görülme sıklığı) her 100 bin kişide 229’dur. Yani her yıl 100 bin kişiden 229’una yeni kanser teşhisi konulmaktadır. Genel olarak erkeklerde kadınlara göre kanser daha sık görülmektedir. Kanserdeki artışın bu hızla devam etmesi durumunda 2030’da kanser insidansının iki katına çıkarak 100 binde 450’lere ulaşacağı tahmin edilmektedir.


Ülkemizde en sık akciğer kanseri görülmektedir. Bunun da en önemli nedeni yüksek oranlarda sigara kullanımıdır. Türkiye’de her yıl 100 bin kişi sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ayrıca, teşhis edilen yıllık 150 bin yeni kanser vakasının da en az üçte ikisi doğrudan sigara ile ilişkidir.

Kanserle mücadelede en etkili yöntem kanser konusunda toplumda farkındalık yaratmaktır. Bunun için kanser eylem planları yapılmakta, tütün kontrolü, dengeli beslenme, fiziksel aktivite ve korunma odaklı kanserle mücadele stratejileri oluşturulmaktadır.

Eğitim yoluyla halkımızın bilinçlendirilmesi, kanserden korunma, kanserin önlenmesi ve kanser vakalarının erken evrelerde yakalanabilmesine yönelik kanser tarama programları uygulaması için Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerimiz (KETEM) kurulmuştur. Uluslararası alanda örnek teşkil eden merkezlerimiz her ilimizde en az birer tane olacak şekilde faaliyet göstermektedir. Şu anda 123 olan KETEM’lerin sayısının 5 yıl içerisinde 280’e çıkarılması planlanmaktadır.



Kanser konusunda farkındalığı daha da artırmak ve kadın kanserlerine dikkat çekmek amacıyla Kanserle Savaş Daire Başkanlığımızca 2011 yılı “Kadın Kanserleri Yılı” olarak kabul edilmiştir. Bu çerçevede 2011 yılında meme, rahim ağzı (serviks), endometium (rahim) ve over (yumurtalık) kanserleri konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesine öncelik verilecektir. Ülkemizdeki kadınlarda görülen kanserlerinin yarısını bu dört kanser oluşturmaktadır.

Meme kanseri tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kadınlarda en sık görülen kanser türüdür. Yılda en az 20 bin kişiye meme kanseri teşhisi konulmakta ve ne yazık ki vakaların çoğu geç evrelerde teşhis edilmektedir.

Rahim ağzı (Servikal) kanseri, Ülkemizde de en sık görülen on kanser arasında olup, yılda 1300-1500 arası yeni vaka teşhis edilmektedir. Bununla beraber mevcut sosyo-kültürel yapıdaki değişimlerle birlikte servikal kanser vakalarının her geçen gün artacağı ve ülkemiz için de gelecek yıllarda önemli bir sorun oluşturacağı öngörülmektedir. Birçok kez medyada yer alan, rahim ağzı kanserine yönelik önleyici aşıların geri ödeme çalışmaları başlatılmıştır. Ayrıca ulusal taramada servikal smear yerine HPV testlerinin kullanılmasına yönelik çalışmalar da devam etmektedir.

Yumurtalık (over) kanseri de kadınlarda en sık görülen on kanser arasında yer almaktadır. Yılda yaklaşık 3 bin 800 yeni yumurtalık kanseri ortaya çıkmaktadır. Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de vakaların büyük çoğunluğu ileri evrelerde teşhis edilmektedir. Bu kanseri tarayacak bir yöntem bulunmamaktadır.

Endometriyal kanserler rahim kanserleri olarak da adlandırılır. Gelişmiş ülkelerdeki kadınlarda en sık görülen genital kanser türüdür. Ülkemizde ise yılda 4700 civarında yeni vaka görülmektedir. Meme, yumurtalık ya da kolon kanserleri endometriyal kanserlere eşlik edebilmektedir. Tarama programı olmasa da semptomatik olması nedeniyle vakaların çoğu erken evrede teşhis edilebilmektedir.

Ülkemiz kanserle ilgili yapmış olduğu sağlık harcamalarında gelişmiş birçok ülkeyi geride bırakmıştır. Şu anda Avrupa Birliği ülkeleri arasında altıncı sırada yer almaktadır. Birçok gelişmiş batılı ülkede kanser hastaları tedavi masraflarına aktif katılım sağlamak zorunda kalırken, ülkemizde hem kanser taramaları hem de kanser tedavileri ücretsiz yapılmaktadır.

Palyatifbakımkonusunda da önemli çalışmalar yapılmaktadır.Son dönem terminal hastalarımızın en temel ihtiyacı olan yaşam kalitelerinin yükseltilmesi için beslenme ve ağrı gibi temel sorunlara yönelik planlamalar yapışmıştır Bu plan dahilinde yeni merkezlerin eğitim programı hazırlanmış ve 2011 yılı içerisinde tüm illerde evde sağlık hizmetlerine entegre edilerek sürdürülmesi sağlanacaktır.



Kanserin önlenmesi konusunda tütün ve pasif içicilikle mücadele başlatılmıştır. Bu konuda gerekli yasal düzenlemeler gerçekleştirilmiş ve kamuoyunun büyük desteğiyle uygulamaya konulmuştur. Ülkemizde başarıyla yürütülen bu uygulama, diğer ülkelere örnek olmuş ve bu ülkelerde de benzer uygulamalar başlatılmıştır. Yine, sigarayla mücadele kapsamında tüm KETEM’lerde hiçbir ücret almadan hizmet veren 250 Sigara Bırakma Birimi kurulmuştur.

Dünya Sağlık Örgütü, IPRI, UICC, APOCP, ACS, MECC gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliğimizi sürdürerek uluslararası kanser kontrol çalışmalarına da katkıda bulunmaktayız.

Hastalarımızın şikayetlerini birincil ağızdan dinlemek ve sorunlarına hızlı çözümler üretebilmek için hastalarımızın temsil edildiği hasta hakları derneklerinin oluşturduğu federasyondan bir temsilci Ulusal Kanser Danışma Kurulumuza dahil ettik.

Kanser Haftası dolayısıyla ve yıl boyunca sürdürdüğümüz “Farkındayız Kanseri Yeneceğiz” sloganımızla bu yıl da pek çok ilimizde kanserle mücadele konularında çeşitli etkinlikler düzenleyeceğiz.